Дар ин авохир мардуми Тоҷикистонро инҳисори (монополияи) интернет аз тарафи ширкати миллии Тоҷиктелеком — зерсохтори Хадамоти алоқа нигарон кардааст.
Бо баҳонаи Маркази ягонаи коммуникатсионӣ, Тоҷиктелеком таъминкунандаи мунҳасири интернет ба Тоҷикистон шуд
Тибқи иттилои Азия Плюл бо истинод ба ширкаткунандагони бозори интернетрасонӣ, ин ширкатҳо маҷбуранд интернетро аз Тоҷиктелеком бо нархи 50 ҳазор доллар барои як гигабит бе назардошти ААИ харидорӣ кунанд.
Барои муқоиса: қаблан онҳо ҳамин миқдор интернетро аз Қирғизистон, Ӯзбекистон ва Чин яклухт бо нархи аз 10 то 20 ҳазор доллар харидорӣ мекарданд.
Тибқи гуфтаи манба, масъалаи рақобатпазирӣ бо Тоҷиктелеком мавзӯъи асосии баҳсе буд, ки бо ҳал шудани он ширкатҳо розӣ шуданд то бо Хадамоти алоқа шартномаи хариди интернетро имзо кунанд. Ҳамчунин Хадамот ваъда карда буд, ки як канали иловагӣ дошта бошад, то ҳангоми садам аз он истифода шавад. Вале, тибқи гуфтаи ширкатҳои интернетрасон, ҳеҷ кадоме аз ин ду шарти созишнома иҷро нашуданд.
Аммо дар бораи садама. Моҳи январ як чунин садамае рух дод ва Тоҷиктелеком натавонист давоми 1,5 соат алоқаро барқарор кунад. “Ин ҳодиса шаҳодат аз он медиҳад, ки Тоҷиктелеком ҳанӯз канали иловагӣ надорад”, — гуфт ба Паём як намояндаи ширкати хусусии интернетрасон.
Яке аз ваъдаҳои Хадамоти алоқа зимни имзои созишнома ин буд, ки бо сабаби қарзи ширкатҳои интернетрасон интернети онҳоро қатъ намекунад. Вале ҳолатҳои қатъи интернет аллакай буданд, мегӯянд мутахассисон.
Ҳамчунин ширкатҳо қайд мекунанд, ки бинобар набудани рақобат ва инҳисори шудани интернетрасонӣ аз як нуқта сабаб шудааст, сифати интернети ҳамаи онҳо яксон бад шаванд.
“Мо интихоби дигаре надорем. Маҷбурем ҳамин интернетро харида, ба муштариён тақсим кунем”. мегӯянд онҳо.
“Тоҷнет” бозорро азхуд мекунад
Дар ҳамин ҳол “Тоҷнет” интернетрасони Тоҷиктелеком нархҳоро ба таври чашмрасе поён бурдааст.
Барои мисол 15 ГБ интернетро ба ивази 60 сомонӣ ($7) ва 30 ГБ-ро 115 сомонӣ ($13) мефурӯшад. Баъди тамом шудани тарофа, ҳар МБ 1 дирам ҳисоб карда мешавад. Ҳамаи трафикҳои дохилӣ бепул аст. Ба 25 доллар Тоҷнет “интернети номаҳдуд бо суръати хуб” пешниҳод мекунад.
Барои муқоиса: Tcell ба 10 Гб интернет 156 сомонӣ ($18) нарх мондааст. “Интернети номаҳдуд”, ки бо ҳамагӣ 30 ГБ ҳаҷм дорад, дар ин ширкат 275 сомонӣ ($30) нархгузорӣ шудааст.
Ҳамин нархҳоро Мегафон — Тоҷикистон дорад: Ин ширкат “интернети номаҳдуд”-и 30 ГБ-аро бо “суръати номаҳдуд” ба ивази 280 сомонӣ ($30) пешниҳод мекунад. Дар умум суръати интернети ҳама и ширкатҳои интернетрасон яксон бад аст.
Таҳдид дар чист?
Барои истифодабарандаи интернет фарқе надорад, ки онро кӣ мефурӯшад, Бег Сабур ё ҳатто худи ихтирогари интернет Ҷозеф Ликлайдер. Масъалаи асосӣ таносуби нарху сифати он аст. Ҳамин тавр агар Тоҷиктелеком интернетро ба аҳолӣ бо нархи арзон, аммо ба ширкатҳои мобилӣ бо нархи гарон фурӯшад, ширкатҳои мобилӣ наметавонанд бо он рақобат кунанд.
Тибқи қоидаи бозор набудани рақобат ба пастшавии сифати хизматрасонӣ оварда мерасонад.
Ҳамчунин агар дар системаи Тоҷиктелеком садама рух диҳад, тамоми кишвар метавонад бе интернет монад..
Тибқи омори охирини Кумитаи андоз, Тоҷиктелеком яке аз қарздорони бузург аз андоз аст. Дар ҳоли ҳозир қарзи Тоҷиктелеком аз кумитаи андоз 35 миллион долларро, ки муродифи 4 миллион доллари амрикоист, ташкил медиҳад.
Бар илова, барои транзити интернет ва дигар хидматрасониҳо, Тоҷиктелеком аз Афғонтелеком, Қирғизтелеком, Узбектелеком, China Telecom ва Қазоқтелеком қарздор аст, ки ҷамъи ин қарзҳо 4 миллион долларро ташкил медиҳанд.
Тоҷиктелеком ва Хадамоти алоқа аз ба куҷо рафтани даромадҳои Тоҷиктелеком ҳисобот намедиҳанд. Мусалламан ба Бег Зуҳуров барои сохтмони баландтарин бино дар Душанбе барои Хадамоти алоқа пул лозим аст.
Вале имкон дорад дар сурати барнагардонидани қарзҳояш ширкатҳои фавқуззикр интернетрасониро ба Тоҷикистон қатъ кунанд, кишвар дар коллапси иттилоотӣ қарор хоҳад гирифт, ки таҳдид ба амнияти иттлоотии Тоҷикистон аст.