Муҳиддин Кабирӣ, раҳбари Паймони миллии Тоҷикистон, эътилофи мухолифини тоҷик дар хориҷ, бо шарҳи қазияи Абдуллоҳи Шамсиддин, муҳоҷири ихроҷшудаи тоҷик аз Олмон гуфт Эмомалӣ Раҳмон ҳамроҳ бо Абдуллоҳ чангакеро фурӯ бурд, ки барои худаш ва ҳукаматаш дардҳои сари зиёде эҷод хоҳад кард.
Раҳбари Паймони миллӣ дар пахши мустақими гуфтугӯ бо мардум, ки шоми дирӯз, 2 апрел барргузор шуд, сабаби истирдоди Абдуллоҳи Шамсиддинро шарҳ дода гуфт, ки Олмон бинобар ворид шудани беш аз 10 миллион муҳоҷиру гуреза, тасмим гирифта буд соли 2022 беш аз 300 ҳазор паноҳҷӯёнеро, ки дархосташонро рад шудааст, ихроҷ кунад. Абдуллоҳ тибқи ҳамин тарҳ ва бо кафолати Тоҷикистон, ки ба ӯ ҳеҷ хатаре таҳдид намекунад, ихроҷ шуд.
Кабирӣ гуфт Олмон ба кишварҳое, ки шаҳрвандонашон дар инҷо паноҳандаву гуреза шудаанд, чанд имтиёз пешниҳод карда, ки бархе онҳоро рад ва бархеи дигар қабул кардаанд. Тоҷикистон аз ҷумлаи кишварҳоест, ки ин пешниҳодро қабул карда, чун ҳам имтиёз дарёфт менамояд ва ҳам шонси баргардонидани бархе гурезагони сиёсиашро пайдо мекунад.
Ӯ овозаҳо дар бораи тағйири назари мақомоти Олмон ба мухолифини тоҷик рад карда ва гуфт “ин қарор ҳеҷ бастагие бо мухолифин надорад”.
Раҳбари ПМТ сабаби бовар кардани олмониҳо ба ҳукумати Тоҷикистону фиреб хӯрданашро шарҳ дода гуфт “чун ҳукумати Олмон ба мардумаш дурӯғ намегӯяд ва мардумашро фиреб намекунад, фикр мекунад, ки ҳукуматҳои дигар низ дурӯғ намегӯянд ва фиреб намекунанд”. Ва таъкид кард “имрӯз олмониҳо дарк карданд, ки фиреб хӯрданд, худашон эътироф мекунанд, чандин мақола низ навишта шуд. Аз ҷумла дар рӯзномаи Frankfurter Allgemeine, ки танҳо рӯзномаи чопиаш беш аз ним миллион хонанда дорад, ду мақола бо шарҳҳои мо нашр шуд”.
“Ҳоло сиёсатмадорони олмонӣ аз қазия огоҳанд, мулоқотҳо сурат гирифт ва мо ҳам ду-се маротиба эътироз кардем. Худи ҳукумати Олмон дарк кард, ки инҷо чи иштибоҳе карданд. Аллакай дар долонҳои ҳукумати Олмон, мақомоти муҳоҷират ин масъала матраҳ аст, ки дигар набояд ба фиреби ҳукумати Раҳмон дода шуд” — таъкид кард ӯ.
Муҳиддин Кабирӣ изҳор дошт “ҳоло шояд Эмомалӣ Раҳмон, мақомоти қудратӣ, Ятимов, Рамазон Раҳимзода, додситони кулл, табли шодӣ бизананд, ки мо билохира муваффақ шудем бо роҳи фиреб кардани Олмон як мухолифи дигарро гирифтем ва зиндонӣ кардем, дигаронро метарсонем ва ғайраву ҳоказо. Аммо назари ман фарқ мекунад: инҷо мисли ҳамон аст, ки як наҳанг моҳичаеро сайд мекунад ва бехабар аз он ки ҳамроҳи моҳича як чангаки дигареро фурӯ бурдааст”.
“Чангакеро, ки Раҳмон ҳамроҳи Абдулло фурӯ бурд, дигар наметавонад на ҳазм кунад ва на берун андозад. Чун агар берун мекард, яъне Абдуллоҳро ҷавоб медод, мегуфтанд, ки аз мухолифин ё аз Олмон тарсид. Маҷбур буд, ки Абдуллоҳро зиндонӣ кунад, ҳарчанд агар боақлӣ мекард, бояд ҷавоб медод. Дигар маҷбур аст оқибатҳои онро таҳаммул кунад” — таъкид кард раҳбари ПМТ.
Ӯ дар шарҳи ин оқибатҳо изҳор дошт “ҳукумати Олмон ҳоло вориди кор шуда истодааст ва бояд шавад. Ҷомеъаи Олмон, он дӯстони олмонии Абдуллоҳ, дигар муҳоҷирон бекор нахоҳанд нишаст, дар расонаҳо навишта истодаанд ва чеҳраи Раҳмон, чеҳраи ҳукуматаш аллакай дар сатҳи ҷаҳонӣ ҳамчун диктаторе, ки танҳо барои як лайк, як ширкат дар митинг, ҳатто агар дар Тоҷикистон ҳеҷ кор ҳам накарда бошад, ӯро барои 7 сол зиндонӣ мекунад, шинохта шуда истодааст. Аз ин дигар муаррифии бадтар нахоҳад шуд. Шумо бубинед, вақте ба Амрико сафар кард, як вазир ва ҳатто як намояндаи давлат бо ӯ мулоқот накард”.
Кабирӣ гуфт зоҳиран ҳамин ки касе дар Амрико ба ӯ илтифоте накарду дар Олмону Бритониё низ ҳамин тақдир дар интизораш буд ва ҳамчунин пайгирии мухолифин, ки ҳозир буданд ҳар куҷое ради пояш пайдо шуд ба тазоҳурот даст зананд, Раҳмонро маҷбур кардааст сафараш ба бизнес форумҳо дар Аврупоро лағв кунад.
“Фазо дар сатҳи ҷаҳон барои ҳукумати Раҳмон танг шуда истодааст ва ин қазияи Абдуллоҳ онро тангтар хоҳад кард” — таъкид кард ӯ. Ва дар шарҳи ин ки чаро ҳукумати Тоҷикистон ба ин иштибоҳ даст зад ва бо зиндон кардани Абдуллоҳ чангакро фурӯ бурд, гуфт “чун таҳлил надоранд. На сафорати дуруст аст, на мақомоти қудратии дуруст, ки таҳлил кунанд Абдуллоҳ чи арзиш дорад”.
Раҳбари Паймони миллии Тоҷикистон дар посух ба ин суол, ки баъди қазияи Абдуллоҳ муҳоҷирин ва мухолифин чи кор бояд кунанд гуфт: мо набояд Раҳмонро, ки инак чангакро фурӯ бурдааст, раҳо кунем. Масъала ҳоло танҳо масъалаи Абдуллоҳ ё Наҳзату Памон нест. Масъала ин аст, ки бояд пеши роҳи ин зулму шиканҷа ва ноадолатиҳо гирифта шавад. Бояд Олмон, Аврупо дарк кунанд, ки чи иштибоҳе мекунанд, агар як мухолифро ба Тоҷикистон истирдод кунанд. Дигар зангӯла зада шуд ва аз ману шумо вобаста аст, ки ин масъаларо дар Аврупо ва расонаҳо бештару бештар матраҳ мекунем. Агар лозим шуд, боз бояд тазоҳурот карда шавад, мусоҳиба ва сӯҳбатҳои онлайнӣ анҷом гирад, тамоми ҷораҳоро бояд дид. Номаҳо ба созмонҳои байналмиллаӣ фиристода шуд ва хеле натиҷа дод, ин кор бояд идома дода шавад”.
Кабирӣ гуфт “номи додрас, додситони парванда маълум аст, ҳамчунин маълум аст, ки ин парвандаро Ятимов шахсан зери назорат дошт. Фаъолони олмонӣ ҳозиранд, ки ин қазияро то ворид кардани ин нафарҳо ба таҳримҳо — ба рӯйхати Магнитский, таҳримҳои аврупоиву амрикоӣ ва ғайра, идома диҳанд”.