Бо гузашти чанд рӯз аз имзои қонуни наве, ки ҷавобгарии ҷиноятиро барои “лайк” дар шабакаҳои иҷтимоӣ бекор мекунад, мақомоти Тоҷикистон мавҷи наву васеи боздошт ва таъқиби шаҳрвандонро ба роҳ мондаанд. Ин бор дар маркази ҳадаф — шаҳрвандоне қарор доранд, ки гумонбар ба маблағгузории мухолифини сиёсӣ дониста мешаванд.

Ба гуфтаи чанд манбаи огоҳ, ки бо Azda.tv суҳбат кардаанд ва бинобар тарс аз таъқиб нахостанд номашон фош шавад, дастгоҳи амниятии кишвар рӯйхати беш аз 3000 шаҳрванди тоҷикро тартиб додааст, ки гӯё ба мухолифин пул фиристодаанд. Мақомот алайҳи ҳамаи ин афрод парвандаҳои ҷиноӣ боз карда, тафтишотро шуруъ кардаанд.

Рӯйхате, ки тарс меорад, на адолат

Ба иттилои Azda.tv, рӯйхат аз ҳисоби муомилоти бонкӣ, бахусус аз маълумоти бонки русии “Сбербанк” таҳия шудааст, ки маълумоташ ба ихтиёри мақомоти Тоҷикистон гузошта шудааст. Мақомот бар пояи ҳамин ҳисобҳо мутмаинанд, ки шаҳрвандон маблағ ба Муҳаммадиқболи Садриддин фиристодаанд — мухолифи шинохтаи ҳукумат ва роҳбари пойгоҳи “Ислоҳ.нет”.

Муҳаммадиқболи Садриддин, ки имрӯз дар Фаронса иқомат дорад ва яке аз чеҳраҳои сербинанда дар YouTube мебошад, иттиҳомоти мақомотро рад мекунад. Ӯ гуфтааст, ки аз соли 2023 ба ин сӯ ҳеҷ гуна суратҳисоби бонкӣ надорад, ва мақомот танҳо аз номи ӯ баҳонаи тарс додан ва саркӯб кардани шаҳрвандон месозанд.

Мақомот хомӯшанд, вале таъқиб садо дорад

Дар чанд рӯзи охир, расонаҳо аз боздошти ҳадди ақал 24 нафар бо иттиҳоми иртибот бо Муҳаммадиқболи Садриддин хабар додаанд. Онҳо асосан мухоҷирони собиқ ва ҷавонон ҳастанд, ки бо пайвандонашон дар Тоҷикистон алоқа доранд.

Ба гуфтаи манобеи Радиои Озодӣ, фишор танҳо ба боздоштшудаҳо маҳдуд намешавад. Оилаҳои онҳо дар дохили кишвар таҳти фишор қарор доранд, то наздиконашонро маҷбур кунанд ба Тоҷикистон баргарданд. Дар баъзе ҳолатҳо кормандони ВКД барои бардоштани номи шахс аз рӯйхати ҷустуҷӯ ришва талаб кардаанд.

Аз “лайк” то “таҳдид”: сиёсате бо ду рӯй

Ҷолиби таваҷҷуҳ аст, ки ин мавҷи боздоштҳо баъди он оғоз ёфт, ки президент Эмомалӣ Раҳмон қонуни аз байн бурдани ҷавобгарӣ барои “лайк” дар шабакаҳои иҷтимоиро имзо кард — амале, ки дар дохил ва хориҷ ҳамчун қадами мусбат арзёбӣ шуд.

Аммо тавре таҳлилгарон таъкид мекунанд, қонунҳои шаклӣ озодӣ намеоранд, агар амалҳои саркӯбгарона идома кунанд. Бекор кардани моддаи “лайк” дар қонун, вале боздошт бо баҳонаи ирсоли пул ба “мухолиф”, тағйири вижагии сиёсати фишор нест — балки идомаи он бо чеҳраи нав аст.

Қонуният ё қудратгароӣ?

Бар асоси қонунгузории Тоҷикистон ва меъёрҳои байналмилалии ҳуқуқи инсон:

• Шаҳрванд танҳо дар сурати далелҳои аниқ ва равшан метавонад ба “ифротгароӣ” муттаҳам шавад.
• Иттиҳом бояд бо иштироки вакили дифоъ, шаффофият ва додгоҳ ҳал шавад.
• Муомилаи бонкӣ дар худ далели ҷиноят нест, агар истифодаи он ғайриқонунӣ собит нашавад.

Аксарияти боздоштшудаҳо ва наздиконашон мегӯянд, ки на бо мухолифин иртибот доштаанд, на пул фиристодаанд.

Хулоса: озодӣ фақат дар қонун нест — дар амал бояд бошад

Мавҷи нави таъқиб нишон медиҳад, ки дар Тоҷикистон озодии воқеӣ ҳанӯз дар оғӯши тарс маҳбус аст. Агар ҳар пулфиристӣ, ҳар гуфтугӯ, ҳар “лайк” ба муҳокимаи ҷиноӣ табдил ёбад, онгоҳ қонун ба абзори фишор табдил мешавад, на адолат.

TajNews вазъро пайгирӣ мекунад ва омодааст назари ҳар ҷониби расмӣ ва ҳуқуқии дигарро дар бораи ин мавзуъ низ нашр кунад.