Тирамоҳи соли равон ба шарофати устоди роҳнамоям Рафаэл Некталов, бароям насиб гардид, ки бо як зани ғайриодӣ – Шарофат Рашидова шинос шавам. Ӯ таҷассуми нозукӣ ва нерӯ аст. Дар ҳар ҳаракати болатофат ва дилрабои ӯ эҳтироми амиқ нисбат ба фарҳанг ва анъанаҳо эҳсос мешавад. Шарофат Рашидова на танҳо коргардон ва устоди рақс, балки мураббиест, ки метавонад рӯҳи ҳар як шогирдро бедор созад.
Пайроҳаи ҳунар
Соли 1963, пас аз пирӯзии дурахшон дар озмуни ҷумҳуриявии ҳунарҳои мардумӣ, Шарофат Рашидова ба Филармонияи давлатии Тоҷикистон даъват гардид. Дар он ҷо таҳти роҳбарии устодони саҳна ӯ маҳорати рақсии худро сайқал дода, истеъдодашро ба ҳунари ҳақиқӣ табдил дод.
Аз соли 1965 то 1991 Шарофат Рашидова раққосаи пешбари Ансамбли давлатии машҳури «Лола» буд. Дар солҳои 1993-2001 ӯ ба ҳайси роҳбари гурӯҳи рақсии Кумитаи телевизион ва радиои ҷумҳурӣ фаъолият намуда, бо намунаи шахсии худ насли ҷавони ҳунармандонро илҳом мебахшид.
Аз соли 2002 инҷониб Рашидова муассис ва роҳбари бадеии Театри мустақили таҷрибавии кӯдаконаи «Падида» мебошад, ки мактаби ҳунарии нодир барои тарбияи истеъдодҳо дар Тоҷикистон аст.
Латофати фитрии саҳнавӣ, меҳнатдӯстӣ ва талоши пайваста ба камол ӯро ба қуллаҳои баланди маҳорати ҳақиқӣ расонд.
Дар баробари рақсҳои классикии миллӣ, аз ҷумла «Гулузорам», «Помирӣ», «Муноҷот», «Парвона», «Роҳат», «Ҷигарпора», «Боғоро», «Ларзон» ва ғайра Шарофат Рашидова бо завқи баланд ва ҳисси нозуки ритм рақсҳои халқҳои гуногуни ҷаҳон – лезгинка, рақсҳои арабӣ, ҳиндӣ, русӣ, ӯзбекӣ, туркманӣ ва дигаронро низ моҳирона иҷро мекард.
Ӯ солҳои зиёд дар як саҳна бо Ҳунарпешаи халқии Иттиҳоди Шуравӣ Малика Калонтарова ҳунарнамоӣ намудааст, ки вай низ истеъдод ва маҳорати рақсии Шарофат Рашидоваро баланд арзёбӣ мекунад.
Саҳми ӯ дар рушди санъати хореографии тоҷик ва тарбияи иҷрокунандагони ҷавон бениҳоят бузург аст.
Ин ҳунарманд дар кишварҳои зиёде бо муваффақият ҳунарнамоӣ карда, фарҳанги ғании халқи худро дар саҳнаи ҷаҳонӣ бо ифтихор муаррифӣ намудааст.
Падидаи ҳунарӣ
«Падида» дар забони тоҷикӣ ба маънои «феномен, ҳодисаи вижа ва рӯйдод» аст. Ин вожа чизеро ифода мекунад, ки нав, ғайриодӣ ё шоёни таваҷҷуҳ мебошад. Ман ҳамеша дар ҳайрат будам, ки то чӣ андоза дақиқ номи ин ансамбли рақсии беназирро интихоб кардаанд, ансамбле, ки дар фарҳанги рақсии мо ҳамто надорад.
Мо ба студияи ансамбли «Падида» дар шаҳри Душанбе ворид шудем, ки дар айвони афсонавӣ ҷойгир аст ва ҳамон лаҳза фазои ғайриодиро эҳсос намудем, нури офтоб аз матоъҳои нақшдор бар деворҳо шуъла мепошид, сояҳо оромона бар фарш мелағжиданд, ҳаво бошад, аз бӯи баҳории Тоҷикистон форам буд. Студия пур аз созҳои миллии мусиқӣ – рубобу доира ва таблакҳо буд, ки гӯё ҳар лаҳза бо садои мусиқӣ зинда мешуд. Деворҳоро асарҳои рассомони тоҷик оро медоданд.
Мактаб – студияи Шарофат Рашидова мисли қасри афсонавӣ аст. Деворҳо бо матоъҳои рангоранг ва нақшу нигорҳои зебои тоҷикӣ оро ёфтаанд, дар рафҳо бошад, созҳои кӯҳани мусиқӣ гузошта шуда, гӯё саргузаштҳои наслҳои гузаштаро бозгӯ мекарданд.
Моро хеле гарм ва самимона роҳбари ансамбл Шарофат Рашидова истиқбол намуд. Духтарони раққоса бо чашмони дурахшон ба назди мо давида омаданд ва бо шавқ нақл мекарданд, ки то чӣ андоза рақсро дӯст медоранд. Ҳамаи онҳо қадбаланд, нозукандом ва зебо буданд, яке аз дигаре зеботар. Чашмонашон аз шодӣ медурахшид ва овозҳояшон фазоро бо нерӯ пур мекард.
– Мутаассифона, мо дер аз сафари шумо бохабар шудем ва натавонистем ҳамаи аъзои ансамблро ҷамъ кунем,- гуфт Шарофат Рашидова. “Шояд баъзе аз шогирдони мо дертар биёянд. Як бор рақсро зинда дидан беҳтар аз сад бор тамошо кардан дар YouTube аст»,- илова кард ӯ.
«Вақте мерақсӣ, ҳама чизро фаромӯш мекунӣ. Танҳо мусиқӣ мемонад, танҳо ҳаракат ва рӯҳе, ки дар як ҷисм ба ҳам мепайванданд»,- чунин шарҳ дод муаллим ва коргардони рақс Шарофат Рашидова.
Ӯ ба назди дастгоҳи мусиқӣ рафт ва бо ишораи ӯ намоиши сеҳромез оғоз ёфт.
Нахуст мо рақси суғдиро дидем. Духтарон бар фарш ҳамвору мулоим мелағжиданд, мисли ҷӯйборе, ки дар миёни боғҳои Суғди бостонӣ ҷорӣ аст. Ҳар ҳаракат ва мусиқӣ равон буд… Дастҳо камонҳои сабук мекашиданд, қоматҳо бо навои доира ҳамоҳанг мешуданд, чашмҳо оромиш ва ҳамоҳангиро ифода мекарданд. Ҳама чиз гӯё ҳамзамон аз нур ва мусиқӣ пур буд, чунон менамуд, ки худи рақс оҳанг меофарад.
Сипас, фазои студияро оҳангҳои бадахшонӣ фаро гирифтанд. Раққосаҳо фазоро кушоданд, ҳаракатҳои пурқуввати дастҳо, ҷаҳишҳои баланд, гардишҳои сабуки қомат. Ҳаракатҳо боҳашаммат ва озод буданд, гӯё нафаси қуллаҳои кӯҳистон. Ман насими сарди Помирро эҳсос кардам, тобиши офтобро бар рӯи пиряхҳо дидам ва дилам дар ҳамоҳангӣ бо ритми рақси онҳо метапид. Дар ин ҷо ҳар як латофат, ҳар як қадам аз қудрат ва зебоии баландкӯҳ қисса мекард.
Вақте навоҳои кӯлобӣ танинандоз шуданд, фазо идона ва шод гашт. Солисти ансамбл ба пеш баромада, маҳорати худро нишон дод. Духтарон бо шавқу завқ ҳаракатҳои ӯро такрор мекарданд, қадамҳои тез, гардишҳои ҷилодор, сабукӣ дар ҳар ишора. Ханда, дурахши чашмон, ҳаракатҳои нишотовар… гӯӣ худи студия низ ҳамроҳи онҳо мерақсад.
«Лазги» дурахши ниҳоиро илова кард, ҳаракатҳои тези бурро ва пурэнержӣ, мисли шарораҳои офтоб бар рӯи об, тамоми фазоро ба ларза меоварданд.
Рақсҳои мардона манзараро ба анҷом расониданд…
Мардон бо куртаҳои сафед, бо миёнбандҳои «якабанд» ва тоқӣ бар сар, ҳаракатҳои дақиқ ва пурҷозиба иҷро мекарданд. Ҳар қадам, ҳар ҷаҳишу гардиш боэътимод ва бошукӯҳ буд. Энержӣ, қувва ва пластикаи онҳо эҳсоси ид ва азаммати хосро ба вуҷуд меовард, гӯё тавассути ҳар ҳаракат таърихи як миллатро қисса мекарданд.
Пас аз хомӯш шудани мусиқӣ, мо барои ёдгорӣ бо духтарони раққоса ва устоди муҳтарами онҳо Шарофат Рашидова акс гирифтем.
Ман дергоҳ гармии студия, шодии раққосаҳо ва оҳангеро эҳсос мекардам, ки гӯё дар ҳаво боқӣ монда буд. Ансамбли «Падида» на танҳо рақсҳои миллиро ҳифз мекунад, балки онҳоро ба таърихи зинда, ба ҷашни ҳаракатҳои зебо табдил медиҳад, ҷашне, ки фаромӯшнопазир аст.
Дар анҷом, Шарофати муҳтарам ба меҳмон – Рафаэл Борисович Некталов сӯзанӣ тақдим намуд.
«Ман кайҳо боз дар интернет рушди ин ансамбли аҷиби рақсиро пайгирӣ мекунам, ки аз бисёр ҷиҳат аз ансамблҳои фолклории Тоҷикистон ва Ӯзбекистон фарқ мекунад,- гуфт ӯ вақти қабули ҳадя ва идома дод,- ҳамаи рақамҳо, бахусус бо иштироки ҳайати мардона, воқеан муосир ҳастанд ва ин пеш аз ҳама хизмати устоди хореограф Шарофат Рашидова аст, ки худ ҳамеша таҷассуми рақси занонаи тоҷик мебошад».
Рафаэл Борисович ҳамчунин таъкид кард, ки худи мавҷудияти ансамблҳои рақсӣ дар Тоҷикистон ӯро шод мегардонад, зеро на ҳамеша волидон розӣ мешаванд духтаронашонро ба чунин мактабҳо диҳанд, бахусус дар ҷомеаи суннатӣ, ки касби мусиқӣ ва рақс барои духтарон на ҳамеша истиқбол мешавад.
«Ансамбли шумо варақаи муаррифии Тоҷикистони нав аст!»,- гуфт ҷаноби Некталов дар анҷом ва ансамблро ба сафари ҳунарӣ ба Иёлоти Муттаҳидаи Амрико дар рӯзҳои таҷлили ҷашни «Наврӯз» даъват намуд.
Бо эҳсосоти хуш ва хотираҳои шодмон, мо Театр-студияи «Падида»-ро бо орзуи он тарк кардем, ки рақсҳои миллии худро дар иҷрои ин театри олиҷаноб дар саҳнаҳои Ню-Йорк, Филаделфия ва Майами – он ҷойҳое, ки имрӯз бисёр ҳамватанони мо зиндагӣ мекунанд, бубинем.
Фарангис ШАРИФЗОДА,
рӯзномаи “Bukhariantimes”, Амрико
Pressa.tj Бохабар аз гапи ҷаҳон бош!
Моро пайгири намоед Telegram, Facebook, Instagram, YouTube